Hangi, tokat? Kim atmış? Yine kim kime yürüdü? Diye aklınızdan bir anda geçirebilirsiniz ama panik yok. Bu tokat başka tokat! Mansplaining tokadı. Yani elle virilelen ala lafla sokan tokatlardan!!!
Mansplaining Nedir?
Kelime kökeni İngilizce açıklamak olan “explaining” ve erkek anlamına gelen “man” kelimelerinden oluşuyor.
Rüştünü ispatlamış Oxford sözlüğünde kelime şu şekilde açıklanıyor: “bir erkeğin bir kadına, kadından daha fazlasını bildiğini ve anladığını düşündüğünü gösterecek şekilde açıklama yapması.
“Mansplaining” terimi, 2008 yılında feminist yazar Rebecca Solnit’in “Men Explain Things To Me” adlı bir blog yazısında kullanılmış. Ancak, terim özellikle son yıllarda popülerlik kazanmış ve yaygın bir kullanıma ulaşmıştır. Toplumsal medyanın etkisiyle, cinsiyet eşitsizliği konusundaki farkındalığın artmasıyla birlikte sıkça kullanılan bir terim haline gelmiştir.
“Mansplaining,” erkeklerin, genellikle kadınlara, konu hakkında bilgi sahibi olduklarından daha fazla ve genellikle bilgi sahibi oldukları konularda konuşarak, onları küçümseme veya öğretmeye çalışma eğiliminde oldukları bir davranış biçimidir. Bu tür davranışlar, genellikle cinsiyet eşitsizliği ve iletişimdeki güç dengesizlikleriyle ilişkilidir.
Sen Sus Kadın! Misali…
Biraz daha açalım… Şahit olmuşsunuzdur mutlaka. Kalabalık bir ortamda sohbet vardır. Bir kadın tam bir cümle edecektir; iki kelam eder ve bir adam (ki muhtemelen kocası ya da sevgilisidir) lafa girip kadını “Sen şimdi dur. Anlatamazsın, mahvedersin. Ben anlatiyim!” gibisinden susturur ve konuşmayı ele alır.
Bu duruma bırakın yaşadığımız ortamları, televizyondaki programlarda bile tanıklık etmiş olabilirsiniz. Hatta bu konu ilk olarak geçtiğimiz yıllarda “Tarihin Arka Odası” adlı programda Pelin Batu’nun başına gelerek gündem olmuştu. Her ne kadar tarih mezunu ve yüksek lisanslı biri olsa da Batu, gazeteci ve tarih öğretmeni iki bey tarafından “oyuncu” olarak kabul edilerek pek konuşturulmamıştı.
Mansplaining Nasıl Yapılır?
Mansplaining, genellikle erkeklerin, kadınları konu hakkında bilgisizmiş gibi davranarak, kendi bilgilerini dayatma eğiliminde oldukları bir davranıştır. Bu, kadının kendi deneyimlerini veya bilgisini göz ardı edip, erkeğin bilgisine vurgu yapmasıyla da kendini gösterebilir.
Bu kişi hep “ben bilirim” havasındadır. Öğretici tavırları, baskın konuşma tarzı olur. Kendi anlattıklarını destek için kadına söz hakkı verse bile “evet” cevabından sonra onun susturarak pek konuşturmaz. Kadın bir şey söylediğinde ise konuşmasını engeller, bilgisini sorgular, deneyimlerini küçümser. (Okurken bile sinir oldunuz değil mi?)
Kimler Mansplaining Yapar?
Herkes mansplaining yapabilir, ancak genellikle bu terim, erkeklerin kadınlara karşı bu tür bir davranış sergilediği durumlar için kullanılır. Bu durum, genellikle cinsiyet eşitsizliğinin bir yansıması olarak görülür.
Bunu yapmak için bir konuda çok bilgili olmak, uzman olmak gerekmiyor. Bu bir karakter kapısı gibi gelişiyor. Pani hiçbir şey bilmeyen bir kişi bile bildiği iki cümleyi karışındaki kadını susturarak çok bir şey biliyormuşçasına anlatabiliyor.
Ve tabii olay sadece aşk ve romantik ilişkiler ile sınırlı değil. İki kişi arasında bir ilişkinin var olduğu her ortamda mümkün. İş hayatında, arkadaşlıkta…
Mesela iş toplantılarında sıkça yaşanan bir durumdur ve sadece kadına karşı değil erkeklere de yapılabilir. Teknik konularda küçük görmek, genel kültürü zayıf bulmak, aile yapısı ya da eğitimini snobe etmek…
Hep bunlar mansplaining yapmak için kişiye uygun bahaneler sağlar.
Mansplaining Örnekleri
- Bir Toplantıda Konuşma: Erkek bir yönetici, kadın bir çalışana, konu hakkında daha fazla bilgiye sahip olmasına rağmen, sürekli olarak ona konuyu anlatır.
- Teknik Bir Konuda Bilgi Vermek: Bir erkek, bir kadına teknik bir konuda bilgi verirken, kadının bu konuda yeterince bilgi sahibi olduğunu varsayarak basitleştirici bir dil kullanır.
- Deneyimlerini Göz Ardı Etme: Bir kadın, kendi yaşam deneyimleri hakkında konuşurken, bir erkek bunları dikkate almayarak, kendi görüşlerini dayatır.
Erkek Karısını Neden Aşağılar?
Erkekler, eşlerini aşağılayabilir çeşitli nedenlere sahip olabilir. Bu nedenler arasında kontrol arzusu, düşük özsaygı, cinsiyet eşitsizliği veya kişisel sorunlar bulunabilir. Ancak, bu durum genelde sağlıklı bir ilişki dinamiğine zarar verebilir.
Hatta bu erkekler ev işyeri konusunda bile eşlerini ezebilirler: “Şunu şöyle yap, böyle yap. Önce burayı temizle, sonra şurayı hallet! Biber koymadın mı, e bu yemek bibersiz olmaz ki! Hemen ekle!”
Sürekli Aşağılayan Erkek Neden Böyle Yapar?
Gördüğünüz gibi işin temelinde karşısındakini aşağılama, küçük görme var. Sürekli aşağılayan bir erkek, genellikle kontrol arzusu, düşük özsaygı veya kendi güvensizlikleri ile başa çıkma çabası içindedir. Bu tür davranışlar, kişisel sorunların bir yansıması olabilir. Terapi veya danışmanlık almak, bu tür davranışlarla başa çıkmanın etkili yollarından biri olabilir.
Neler Yapabiliriz?
Bu durum aklınıza “Sürekli aşağılayan erkekten nasıl kaçabiliriz?” sorusunu getirebilir. Bu tür bir durumdan kaçınmak için açık iletişim kurmak, sınırlar koymak ve kendi özsaygınızı korumak önemlidir. Empati geliştirmek, her türlü engelleyen açık iletişim yoluna gitmek yani herkesin fikrini söylemekte özgür olduğunu vurgulamak önemli bir adımdır.
Mesela bulunduğunuz bir sohbet ortamında bir adamın karısına böyle davrandığını fark ederseniz olaya dahil olup kadının söyleyeceklerini dinlemek istediğinizi. Onun görüşlerinin önemli olduğunu söyleyip konuşma olanağı yaratabilirsiniz. Ve tabii sonrasında kadını destekleyebilirsiniz.
Profesyonel destek almak da, bu tür bir ilişki dinamiğiyle başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
Kaç Kişiyiz’de Nasıl Zaman Geçer?
Kaç Kişiyiz gündemi takip eden sorularıyla hayatın içinde olmasına rağmen hayata bakış açısı ile sizi hayatın acı gerçeklerinden uzaklaştırıp eğlenmenize katkı sağlar. Yapmanız gereken aşağıdaki linkten uygulamayı indirmek.